Elke werkdag is er op de Vlaamse wegen gemiddeld 852 kilometer file gedurende één uur. Er is dus veel potentieel om het goederenvervoer naar het spoor te verschuiven.
Goederentransport via vrachtwagen moet verminderen. Zowel de klimaatimpact als Belgiës overvolle wegen onderstrepen hier de urgentie van. Gelukkig is er een alternatief voor handen: de spoorweg. Het nieuwe Actierapport Innovatief Spoorgebruik van Bond Beter Leefmilieu bundelt de uitdagingen van goederenvervoer over het spoor, opgedane ervaringen van stakeholders en formuleert actiepunten voor de sector en belanghebbenden.
De transportsector was in 2022 verantwoordelijk voor 23,4% van de totale Belgische uitstoot van broeikasemissies. Het wegvervoer is verantwoordelijk voor niet minder dan 96% daarvan, binnenvaart slechts 1,7% en spoortransport amper 0,3%. Bijzonder zorgwekkend is dat het wegvervoer, samen met tertiaire verwarming, de enige sectoren zijn waarvan de uitstoot sinds 1990 blijft toenemen.
Ook de huidige filedruk in België is een blijvend probleem: nooit eerder lag die zo hoog. Sinds dit jaar bedraagt het jaargemiddelde van de filezwaarte op de hoofdwegen in het Vlaamse Gewest 852 kilometeruren per werkdag. Dat wil zeggen dat er elke werkdag gemiddeld 852 kilometer file was gedurende één uur. Volgens het Instituut Transport en Logistiek België kostte een uur file een transporteur in 2018 zo’n €80 — reken maar uit.
Zowel de significante klimaatimpact alsook de blijvende filedruk zijn de twee belangrijkste beweegredenen om meer goederen van de weg te halen. Dit wordt ook erkend door de federale regering, die ambieert het volume van de vervoerde goederen over het spoor te verdubbelen tegen 2040.
Uit gesprekken met stakeholders blijkt dat er, in tegenstelling tot wegtransport en de binnenvaart, nog veel potentieel is voor extra capaciteit van goederenvervoer via het spoor. Bepaalde drempels dienen daarvoor wel nog overwonnen te worden. Zo worden volgende barrières vaak benoemd: hoge consolidatiekosten, mentaliteitsverandering bij klanten en verladers, gebrek aan flexibiliteit, enkel voor specifieke goederen, nood aan consistente volumes, …
Gelukkig zijn er oplossingen. We identificeerden 5 clusters van acties: inbreiding huidige infrastructuur, implementatie van nieuwe verladingswijzen, verhoging van de intermodaliteit, modernisering van de spoorweginfrastructuur.
Download de BBL-gids en ontdek wat er nodig is om van het spoor de ruggengraat van ons goederentransportsysteem te maken.
