Vorige week lanceerde CD&V het actieplan ‘Operatie Renovatie’ om de renovatiegraad in Vlaanderen op te krikken. Die ligt al jaren onder de 1%, terwijl ze eigenlijk zou moeten verdrievoudigen om de klimaatdoelstellingen te halen. Ook het Renovatiepact realiseert niet wat het beloofde. Het plan van CD&V legt verschillende goede verbeteracties op tafel. Maar nog volstaan die niet om de Vlaamse gebouwen energieneutraal te krijgen tegen 2050. Daarvoor is doortastender beleid nodig. Wie durft?
Actieplan ‘Operatie Renovatie’
Omdat energieverbruik en woningkwaliteit nauw verbonden zijn, wil Vlaams parlementslid voor CD&V Valerie Taeldeman het nieuwe energieprestatiecertificaat (EPC+) uitbreiden met informatie over de woningkwaliteit. Zo zou het certificaat een grotere rol kunnen spelen bij de onderhandelingen over de aankoop- of huurprijs van de woning. CD&V pleit ook voor een begeleiding bij de renovatie. Heel wat Vlamingen gaan uiteindelijk niet over tot renovatie omdat ze te weinig technische kennis of tijd hebben. Een renovatiecoach kan mensen begeleiden. Die coach maakt onder meer een gedetailleerd renovatieadvies op, vraagt offertes aan en helpt bij het maken van de juiste keuzes. Een woonloket in elke gemeente moet inwoners eerstelijnsinformatie geven over energiezuinig bouwen en verbouwen en helpen om meer wijkrenovaties van de grond te krijgen.
Op fiscaal en financieel vlak stellen de christendemocraten voor om premies en energieleningen samen te voegen in één ondersteuningspakket en de fiscale maatregelen inzake wonen, energie en renovatie beter op elkaar af te stemmen. De partij wil ook het concept van het Gentse initiatief Dampoort Knapt Op uitbreiden naar heel Vlaanderen: via een rollend overheidsfonds moeten verbouwers tot 30.000 euro kunnen lenen om de renovatie te financieren. Het bedrag moet pas terugbetaald worden als de woning wordt verkocht. De partij wil tot slot ook de renovatiepremie openstellen voor alle verhuurders en een verlaagd BTW-percentage van 6% invoeren voor afbraak en heropbouw, ook buiten de centrumsteden.
Het is positief dat CD&V met dit actieplan aan de kar trekt. Toch enkele kanttekeningen. Bij een hervorming van het EPC+ zou het goed zijn om oog te hebben voor de kwaliteit van en controle op de energiedeskundigen die het certificaat opmaken, want nu laat die kwaliteit soms te wensen over. Een hervorming van de premies en leningen zou moeten aansturen op de opmaak en uitvoering van een duidelijk masterplan dat op voorhand alle renovatiestappen in kaart brengt. Zo vermijdt de verbouwer verkeerde keuzes en lock-ins en evolueren ook gefaseerde renovaties naar een bepaalde prestatie-eis op gebouwniveau. Een uitbreiding van het verlaagd BTW-tarief ten slotte is een goed idee, maar kan voor Bond Beter Leefmilieu enkel in de stads-of dorpskernen, niet zomaar overal.
Draai niet langer om de hete brij heen
Jammer genoeg volstaan de voorstellen van CD&V niet om de doelstellingen van het Parijsakkoord te halen. Willen we naar een klimaatneutrale gebouwverwarming, dan is een veel doortastender beleid nodig, zoals de recente studie van Kelvin Solutions aantoont. De energie-efficiëntie van de Vlaamse woningen moet volgens die studie met liefst 53% omhoog. Vrijwillige en stimulerende maatregelen zijn dus onvoldoende.
Vlaanderen moet nog meer en beter de fiscale en financiële instrumenten inzetten om maximaal aan te sturen op energetische renovaties. De woningeigenaar moet écht het verschil voelen in zijn of haar portemonnee. Zo kan een koppeling van de registratierechten aan het S-peil van een woning de renovatiemarkt aantrekken. Ook de onroerende voorheffing laten afhangen van het energieverbruik van de woning, in plaats van het hopeloos verouderde kadastraal inkomen, kan een belangrijk sturend effect hebben.
Daarnaast moet de overheid werk maken van normering van bestaande gebouwen, door middel van een verplichte energierenovatie van eengezinswoningen na verkoop. Om meer appartementsgebouwen te renoveren, is ook nood aan een renovatiewet voor collectieve woongebouwen in mede-eigendom. Om ook huurders, waaronder vaak de kwetsbaarste groepen, te laten genieten van kwaliteitsvolle en energiezuinige woningen, moeten de energie-eisen van de Vlaamse wooncode aangescherpt worden.
De hete adem van Europa
Het Europees Parlement keurde op 17 april de Europese Richtlijn over de Energieprestatie van Gebouwen (EPBD) goed. En daarmee is de eerste van de acht wetteksten van het ‘Clean Energy for All’-pakket afgerond. De EPBD moedigt de lidstaten aan om werk te maken van slimme gebouwtechnologie en van de link met elektrische voertuigen. Maar de richtlijn legt elk land vooral op om een concreet renovatietraject uit te stippelen naar een bijna-energieneutraal gebouwenbestand tegen 2050, met tussentijdse mijlpalen in 2030 en 2040.
De Vlaamse woningen moeten binnen de 30 jaar massaal en drastisch gerenoveerd worden. Dat lukt alleen met een doortastend beleid dat alles op alles zet. Gelukkig levert zo’n beleid ons tal van bonussen op: het creëert nieuwe jobs in de bouwsector, zorgt voor een lagere energiefactuur en is een uitstekende remedie tegen energie-armoede. Wie schrijft het Renovatiepact Turbo 2.0? Of zal Vlaanderen weer wachten tot Europa haar verplicht?
> Meer over Operatie Renovatie
