In ons klimaatmemorandum geven we meer dan 200 concrete voorstellen voor een sociaalrechtvaardig Vlaams en Federaal klimaatplan. De industrie is verantwoordelijk voor 28 procent van de totale uitstoot in Vlaanderen; de energie-intensieve sectoren nemen hiervan 80 procent voor hun rekening. Deze uitstoot is de afgelopen tien jaar nagenoeg niet meer afgenomen. Het kan nochtans anders, te beginnen met deze twee ingrepen.
Geef enkel nog subsidies aan echte oplossingen
De Vlaamse overheid legde in 2022 de basis voor een industrieel beleidskader dat moet leiden tot een ‘klimaatsprong’. Die wordt een onontbeerlijk instrument om de industrie in de juiste richting te duwen. Vlaanderen nam ook enkele lovenswaardige initiatieven op vlak van voorwaardelijkheid van steunmaatregelen (voor wat hoort wat) en circulaire economie. Maar hiermee komen we er niet. Een duidelijke strategie voor de Vlaamse industrie ontbreekt nog steeds, het innovatiebeleid blijft morrelen in de marge en echte circulaire doorbraken staan nog niet in de steigers.
Wat we nodig hebben, is een gedegen visie: wat voor industrie willen we hier? Hoe ziet onze eigen industrie eruit in 2050? Met het antwoord op die vragen op zak kunnen we dan de financiële instrumenten die er vandaag al zijn heroriënteren. Dit betekent: maak een einde aan de miljardenstroom van subsidies die nog altijd naar fossiele brandstoffen gaan, en subsidieer enkel nog technologieën of klimaatoplossingen die een bijdrage kunnen leveren maar nog niet (helemaal) rendabel zijn. Investeren in hernieuwbare, CO2-vrije energiebronnen is de boodschap - fossiel verbruik sponsoren is een aanpak waarbij we allemaal verliezen, in deze tijden van galopperende gas- en olieprijzen nog meer dan anders.
Zorg voor een plek aan de tafel voor het middenveld
Wat we geleerd hebben in de voorbije tien jaar? Uit zichzelf gaat de industrie de omslag niet maken, al is die ook voor haar van levensbelang. Om de klimaatsprong volledig te benutten, hebben we een participatieve governance nodig, waarin ook de milieubeweging een oogje in het zeil houdt. In de permanente overlegstructuur die Vlaanderen nu heeft opgericht, ontbreekt die stoel.
Daarnaast mogen we niet vergeten dat deze hele transitie rechtvaardig moet gebeuren. Daarom horen ook de sociale partners een plek aan de tafel te hebben, zowel als het gaat over beleidsvoorbereiding en -evaluatie als heroriëntatie van bepaalde sectoren. We willen geen spreekwoordelijke sluitingen van steenkoolmijnen, we willen proactief de potentiële verliezers in kaart brengen en hen begeleiden, aan de hand van reconversietrajecten, in samenspraak met de werknemers, om dit te voorkomen.