De kleine industrie krijgt voor het eerst aandacht in het VEKP en de voorgestelde maatregelen zouden tegen 2030 al heel wat reducties moeten teweegbrengen. De zware industrie blijft echter zonder de nodige handvaten en doelstellingen. Hier is het wachten op de uitkomsten van de Klimaatsprong, het Vlaams programma voor de industriële klimaattransitie.
Officieel is de Vlaamse Regering enkel bevoegd voor broeikasgasreducties in de niet-ETS industrie (industrie die niet onder het Europese emissiehandelssysteem valt). Dit gaat onder andere over kleine chemiebedrijven, voedingsbedrijven, non-ferro en textiel. De grootste brok (55%) van hun emissies zijn energetisch (door het gebruik van gas in ketels om stoom en warmte te creëren), maar ook F-gassen (een schadelijk broeikasgas) leiden tot opwarming van het klimaat. Nochtans valt er wel een verhaal te schrijven om ook in de ETS-industrie te werken, zoals onze buurlanden nu aan het doen zijn.
Vergroening energiedragers
Verschillende maatregelen zijn reeds van kracht voor de niet-ETS industrie en kunnen doorgetrokken worden tot 2030. In eerste instantie gaat het over de wijzigingen bij de energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s), het paradepaardje van de Vlaamse overheid om industriële bedrijven vrijwillig te laten inzetten op energie-efficiëntie. De hernieuwde EBO’s lopen tot eind 2026 en meer bedrijven kunnen nu aansluiten. Ze moeten daarbij voor het eerst ook klimaatplannen maken.
De grootste industriemaatregel van het VEKP is een tijdelijke: een impulsprogramma in de vorm van GREEN-investeringssteun: 100 miljoen euro voor technologieën om fossiele energiebronnen, zoals aardgas te vergroenen. Op zich een heel interessante maatregel, maar dan moet de overheid wel enkel inzetten op de efficiëntste oplossingen, zoals industriële warmtepompen voor middelhoge temperaturen. Waterstof heeft niets te zoeken in de transitie van laag-temperatuur warmtebronnen.
Bovendien kan het ambitieniveau nog flink opgetrokken worden. Volgens Technopolis kan op zijn minst 1,1 miljoen ton CO2 eenvoudig uitgespaard worden door de vergroening van de warmtevraag. Nu kiest de Vlaamse overheid voor een reductie van slechts 700k ton tussen nu en 2030. Daarnaast is er (nog) geen inschatting van hoeveel energie- en CO2-besparing de bedrijven via EBOs en deze steun kunnen opleveren. Toch gek dat de Vlaamse overheid zoveel middelen inzet en dan blijkbaar niet geïnteresseerd is in de impact.
Totaalplaatje voor industrie is nog niet helemaal af
Voor de ETS-industrie kijkt de Vlaamse regering hoofdzakelijk naar Europa, maar desalniettemin vermeldt het VEKP de Klimaatsprong, het nog op te zetten programma waarmee de Vlaamse overheid onze industrie wilt decarboniseren tegen 2050. In verschillende werkgroepen wordt er nagedacht over transitie-en innovatieinstrumenten en wordt ook de infrastructuur klaargestoomd voor de transitie. Intussen blijft zo de aandacht voor de volledige industrie hangen bij het innovatiebeleid van Vlaanderen. Dit werkt vooral indirect op de verlaging van de CO2-uitstoot. Tenminste als VLAIO en EWI de innovatie-instrumenten (denk aan O&O-steun) gericht inzetten en een klimaattoets invoeren zodat er snel reducties en resultaten vallen.
Op doelstellingen voor de energie-intensieve industrie is het dan weer nog zeker enkele jaren wachten, tot de eerste update van de Klimaatsprongprogrammanota. Die analyses komen dus sowieso te laat voor het finale VEKP.
Frappant is dat volgens de prognoses- finaal energieverbruik in de industrie de komende 7 jaar niet zal afnemen maar zelfs zal toenemen. Nochtans had de industrie het voorbije jaar te kampen met een serieuze energiecrisis. Dit zou hen moeten aanzetten efficiënter te produceren en om te schakelen van gas naar elektriciteit of te investeren in hernieuwbare energie. De combinatie van die elementen had pas een echte maatregel voor het VEKP kunnen zijn.
Ontdek onze +200 voorstellen voor een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid
