Hoe ga jij op reis?

De winterprik doet ons verlangen naar vakantie. We weten allemaal dat het vliegtuig vervuilend is. Kunnen we nog dromen van buitenlandse ervaringen en andere culturen leren kennen? Zijn compensatietechnieken en technologische innovaties de oplossing? Laurien Spruyt van Bond Beter Leefmilieu vertelt welke beleidsmaatregelen de milieubeweging naar voor schuift. Peter Paul en Toby, twee van de initiatiefnemers van Zomer Zonder Vliegen tonen in dit artikel de vele alternatieven voor de reiziger.

1. Hoe vervuilend is de luchtvaart? 

Laurien: “Luchtvaart is de transportvorm die het meest weegt op het klimaat. Ze is de snelst groeiende bron van broeikasgasuitstoot. De emissies zijn de laatste 20 jaar meer dan verdubbeld. De luchtvaart is zo verantwoordelijk voor 4,9% van door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Als we gevaarlijke klimaatverandering binnen de perken willen houden, moet de wereldwijde stijging van de temperatuur onder de 2°C blijven en bij voorkeur zelfs onder de 1,5 °C. Hiervoor moet de wereldwijde netto uitstoot van CO2 naar nul gaan tegen 2050. Dit betekent dat alle landen en alle sectoren hun uitstoot moeten verminderen. Ook de luchtvaartsector.”

Peter Paul: “We reizen altijd meer en verder per vliegtuig. Eén enkele vliegreis kan al onze inspanningen om de persoonlijke CO2-uitstoot te verkleinen in één klap teniet doen. Kijk eens naar dit voorbeeld op de website van Het Nieuwsblad.”

2. Kunnen we onze vliegtuigreizen niet compenseren?

Laurien: “We zijn geen voorstander van compensatie. Enkel als laatste optie bij onvermijdelijke vluchten. Compensatie betekent dat je zelf blijft vervuilen, maar tegelijk projecten die CO2 reduceren steunt. Om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te halen moeten echter alle landen en sectoren hun uitstoot verminderen tegen 2050. Daarnaast zijn er ook limieten aan compensatie. Je kan bijvoorbeeld niet eindeloos bomen blijven planten, daarvoor is er niet genoeg plaats. Ten slotte leert het verleden dat compensatie niet werkt: 85 % van de compensatieprojecten onder het Clean Development Mechanism van het Kyoto protocol mislukten in hun opzet om effectief en meetbaar emissies te reduceren.”

3. Zijn technologische innovaties een oplossing? 

Toby: “Technologische verbeteringen maken vliegtuigen steeds zuiniger, maar de totale uitstoot blijft stijgen door de exponentiële groei van het aantal reizigers. Bovendien bestaat onder experts een grote consensus dat vliegen op hernieuwbare energie nog niet voor de eerstkomende decennia is.”

Laurien: “Het is vandaag, met de bestaande technologie, al mogelijk om emissies van luchtvaart te reduceren. Het beleid slaagt er nog niet in om luchtvaartmaatschappijen op grote schaal te doen evolueren naar de minst vervuilende technologie. Daarnaast is inzetten op efficiëntie alleen niet voldoende. We moeten ook naar minder vluchten gaan.”

Welke alternatieven zijn er voor mensen die graag naar paradijselijke oorden trekken?  Kunnen we dan nooit meer gaan backpacken in Zuid-Amerika of rondtrekken in Zuid-Oost-Azië?

Peter Paul: “Op onze website vind je in de Zomer-Zonder-Vliegen-Reisgids een hele waaier aan alternatieven voor je vliegtuigreis." 

Toby: "Niets is zo opwindend als de romantiek van de nachttrein, de magie van de veerboot, het ontdekken van een paradijselijke plek dicht bij huis, het trage reizen. Iemand tipte ons bijvoorbeeld the Isles of Scilly - 45 kilometer ten zuidwesten van de Engelse kust. Stel je voor, door hun specifieke ligging groeien daar palmbomen!”

Peter Paul: “Ongeveer twee derde van de vliegtuigen die opstijgen in Europa, landen ook in Europa. De overige vluchten zijn intercontinentaal. Voor degene die ver op reis willen gaan naar plekken waar je zonder vliegtuig niet geraakt, raden we aan om zo lang mogelijk op reis te gaan en zonder tussenstops te vliegen. Twee weken naar een Zuid-Amerikaans land, is dat sowieso niet veel te kort?” 

Laurien: “Belangrijkste tip: je hoeft het niet altijd ver te zoeken. Er zijn tal van boeiende vakantie-, wandel- en fietsbestemmingen, natuur en cultuur vlakbij huis te vinden. Als je toch naar het buitenland wil, geven we alvast enkele tips voor alternatieve transportmiddelen. Deze websites helpen je alvast op weg:

Handige websites voor bus- en treinreizen

Om te carpoolen is BlaBlaCar een handige website

Naar Zweden of Noorwegen met de boot vanuit Gent: www.dfds.com/freight-shipping/routes-and-schedules/brevik-ghent 

Je kan ook met de elektrische wagen (bij voorkeur op 100% groene stroom) op vakantie: www.anwb.nl/vakantie/nieuws/2017/december/met-de-elektrische-auto-op-vakantie-in-europa

Welke stappen kan de politiek nemen? 

Laurien: “De politiek kan actie nemen op drie vlakken: ambitieuze wereldwijde en regionale doelstellingen om uitstoot van de luchtvaart te verminderen. Daarnaast moet de luchtvaart volledig mee in rekening gebracht worden in de strategie van de Europese Unie om haar CO2-reductiedoelstellingen te halen. Ten slotte pleiten we voor het schrappen van vrijstellingen op brandstofbelasting en BTW voor luchtvaartmaatschappijen in Europa. Momenteel heeft vliegen zo goed als geen kost. Op diesel en benzine worden accijnzen of btw geheven en op kerosine niet. Dat creëert een absurde situatie waarin de meest vervuilende manier van reizen, de goedkoopste optie is. Je kan bijna stellen dat vliegverkeer gesubsidieerd wordt.”

Peter Paul: “De grote impact van vliegreizen is een én-én-verhaal, een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel reizigers, overheid en bedrijfsleven. We hoeven dus niet wachten tot de overheid het initiatief neemt om ons steentje bij te dragen.”

Luchtkwaliteit Gedeelde mobiliteit Luchtvaart

Meer over Luchtkwaliteit, Gedeelde mobiliteit, Luchtvaart