Een man met een plan
Voor zijn beroep was landbouwer Vincent Sepult uit Malempré erg afhankelijk van de kosten van de stookolie: als die te hoog werden, zag hij zijn winst als sneeuw voor de zon verdwijnen. Erg frustrerend, want op schommelingen van de wereldwijde olieprijs had hij weinig invloed. Na een erg wisselvallig jaar bedacht hij zich dat een ander verwarmingssysteem, onafhankelijk van fossiele energiebronnen, bijzonder handig zou zijn.
Vincent ging aan de slag. Het doel: een stabiel systeem bedenken dat draait op lokale hulpbronnen. Na een technische studie waren de grote lijnen van het project duidelijk. Het zou een lokaal warmtenet worden met een gemeenschappelijke ketel, gevoed met houtpellets die de lokale landbouwers van Malempré produceren.
Heel Malempré mee
De bedrijven, inwoners en politici van Malempré waren allemaal snel gewonnen voor het idee. De gemeente stelde een gebouw ter beschikking om de ketel in onder te brengen en verschillende bestuursniveaus hielpen met subsidies zodat het project makkelijker een banklening kreeg. Bovendien kon door de afstemming met de renovatie van de wegen het net tegen een lagere prijs aangelegd worden. Idelux en de Fondation Rurale de Wallonie staken een handje toe bij de technische studies, de inwoners van Malempré zelf gingen de uitdaging aan en namen het engagement op hun huizen voortaan via dit systeem te verwarmen.
Op die manier slaagde Vincent er samen met zijn buren in om zijn idee op anderhalf jaar tijd werkelijkheid te maken. Er werd een coöperatieve vennootschap met sociale finaliteit in het leven geroepen om het warmtenet te beheren, geleid door tien dorpsgenoten.
Installatie en organisatie
De verwarmingsketel werd geïnstalleerd in 2014, in een centraal gelegen gebouw van de gemeente. De ketel draait op hout dat lokaal gehakt wordt. Het hout is van verschillende soorten, maar moet wel voldoen aan bepaalde normen van ijking en vochtigheidsgraad.
De ketel produceert warm water dat in het hele dorp circuleert via een apart en goed geïsoleerd netwerk. Elke inwoner kan de warmte naar binnen brengen dankzij een warmte-uitwisselaar in een simpel muurkastje thuis, zowel voor verwarming als voor warm sanitair water.
Zo geniet elke Malempré’er van warmte aan een competitief tarief, dat binnen een prijsvork blijft die op voorhand vastgelegd werd. Het geld dat daarmee naar de coöperatieve komt, wordt gebruikt om de houtpellets aan te kopen, de functioneringskosten te dekken en de banklening terug te betalen die nodig was voor de installatie van het systeem.
Ook lokale landbouwers sloegen de handen in elkaar en startten een eigen coöperatieve om de nodige houtpellets te leveren. Het is Vincent Sepult zelf die hier de coördinatie op zich neemt. Met collega’s uit de buurt zorgt hij ervoor dat de noodzakelijke hoeveelheden hout gekapt worden. In samenwerking met een lokale boomkweker die over de juiste machines beschikt, wordt het verzamelde hout daarna getransformeerd in pellets. Die stockeren ze om te drogen. De productie blijft dus helemaal lokaal.
Circulair, zei u?
Natuurlijk veroorzaakt het verbranden van hout rook en afval. Dat is allemaal voorzien: door een speciale rookfilter is de uitstoot van de warmtenetketel die het hele dorp gebruikt minder schadelijk dan wat een stookolieketel van één gezin zou uitstoten. De assen van het verbrande hout worden uitgestrooid op de velden, waar ze op een natuurlijke manier de grond te verrijken.
Om de pellets te produceren, gebruikt Vincent Sepult uitsluitend bomen die volledige herstellen. Universiteitsstudenten helpen hem meer diverse boomsoorten te kiezen, afgestemd op de bodem en de productie van de houtpellets. Een haag van vier kilometer zou momenteel de aanvoer van pellets voor de verwarmingsketel een heel jaar kunnen garanderen.
Vincent wordt ook vaak gecontacteerd door burgers met de vraag om zieke bomen te komen kappen of de hagen te snoeien. Zo draagt het warmtenet ook bij tot een goed evenwicht en een betere biodiversiteit in Malempré.
De cijfers
- 135.000 liter stookolie bespaard per jaar
- De pelletketel van 540 kW kan 85 huishoudens bevoorraden
- 1.600 m³ aan houtpellets worden elk jaar lokaal geproduceerd en geconsumeerd (voor 50 huishoudens)
- Bij het transport van de warmte gaat slechts 0,5°C verloren per kilometer
- 90 van de 92 huiseigenaars in het dorp hebben zich formeel achter het project gesteld
- 320 betrokken inwoners + 4 gemeentelijke gebouwen (school, kerk, crèche en zaal)
- 4 km gesnoeide hagen laten momenteel toe om de toevoer van grondstoffen voor de verwarmingsketel voor één jaar te garanderen
- Een haag gesnoeid om er pellets van te maken, herstelt volledig op 8 jaar tijd
En het eindigt niet hier
Het project blijft uitbreiden: binnenkort worden de wegen van Malempré verder hersteld, wat toelaat om meer omwonenden aan te sluiten op het warmtenet.
En Vincent Sepult heeft nog meer plannen. Hij zou 32 kilometer hagen willen planten, om zo een continuë lokale bevoorrading van het warmtenet te garanderen. Ook wil hij investeren in een droger voor de coöperatieve van de pelletproducenten. Nu drogen de pellets in de open lucht, wat hun calorisch vermogen vermindert. Een speciale droger met een vergassingsketel die draait op pellets en warmtekrachtkoppeling gebruikt, zou de productie van pellets van betere kwaliteit toelaten in lijn met het idee van het project.
In Malempré bewijzen ze dat 100% hernieuwbare projecten die financieel in evenwicht zijn, werkelijkheid kunnen worden. Wie de handen in elkaar slaat, komt een heel eind. Een idee voor in jouw buurt?
Met “Onze circulaire toekomst” willen we de aandacht vestigen op Belgische voorbeelden van beloftevolle doorbraken in de circulaire economie. We zetten nieuwe concepten in het licht waarbij bijvoorbeeld het eigenaarschap van of de verantwoordelijkheid over een product ergens anders komt te liggen.
