Vorige week werd Bond Beter Leefmilieu uitgenodigd door de Commissie “Versnelling Maatschappelijk Belangrijke Investeringsprojecten” van het Vlaams parlement. Erik Grietens mocht er het BBL-standpunt toelichten over de procedures voor grote infrastructuurwerken, nieuwe bedrijvenzones of andere belangrijke ingrepen.
Het thema ‘versnelling Maatschappelijk Belangrijke Investeringsprojecten’ kwam er in oorsprong op initiatief van de Vlaamse regering, die betreurde dat belangrijke infrastructuurprojecten zeer traag vorderden. Daarbij werd nogal gemakkelijk met de vinger gewezen naar ‘inspraakprocedures’ die vertragend zouden werken. Het kwam er dus voor BBL op aan de puntjes op de i te zetten tijdens de parlementaire hoorzitting. Versnelling, kwaliteit en draagvlak kunnen best samengaan, aldus Erik Grietens. Hij legde enkele structurele tekortkomingen van de bestaande procedure bloot en formuleerde hiervoor doeltreffende alternatieven. Hij pleitte daarbij voor vroegere inspraak, betere MER’s en het samenvoegen van procedures.
Vooreerst wees hij erop dat het openbaar onderzoek dat in het kader van dergelijke projecten wordt gevoerd, te laat komt in de procedure. Het wordt pas gevoerd nadat de regering een ruimtelijk uitvoeringsplan voorlopig goedkeurde. Omdat op dat moment de politieke beslissing al genomen is, kunnen vanuit de bevolking geen alternatieven meer voorgesteld worden. Van bij deze eerste stap worden de betrokkenen dus in het defensief gedrongen: ze kunnen enkel nog voor of tegen zijn. Omdat een discussie ten gronde niet meer mogelijk is, zoeken burgers noodgedwongen naar procedurele misstappen en wordt er veelvuldig naar de Raad van State gestapt. BBL formuleerde hiervoor een alternatief: er zou beter gewerkt worden met een openbare voorfase. Daarbij kunnen verschillende mogelijke alternatieve oplossingen onderzocht en in een publiek debat afgewogen worden. De uiteindelijke keuze voor een noodzakelijke ingreep zal zo op een veel breder draagvlak kunnen rekenen. Zo zal ook de uitvoering vlotter kunnen verlopen. BBL staat met deze visie verre van geïsoleerd. Ook de Commissie Elverding, die de vertraging van grote infrastructuurwerken in Nederland onderzocht, kwam tot dezelfde conclusie.
Verder stelde BBL in het parlement dat milieueffectenrapporten (MER) terug naar hun essentie moeten. Nu worden MER’s te vaak gebruikt om een omstreden project te legitimeren en alle mogelijke onzekerheden uit te schakelen, wat zorgt voor dikke rapporten waar niemand zijn weg nog in vindt. Zeker in de voorfase moet een MER enkel de belangrijkste milieueffecten van verschillende alternatieven in beeld brengen. Dat kan veel korter en krachtiger, en dus ook sneller. Nog beter wordt gewerkt met integrale effectrapporten, waarbij ook gekeken wordt naar de kosten en baten van verschillende oplossingen, hun mobiliteitseffecten of impact op landbouw. Op basis hiervan kan een levendig publiek debat ontstaan over voor- en nadelen van verschillende oplossingen en kan de regering haar politieke beslissing beter onderbouwen.
Op 12 februari organiseren BBL, ACW, VRP en De Wakkere Burger de studievoormiddag ‘Versneld naar snellere procedures’.