De volgende regeringen hebben een duidelijke opgave: geef de alternatieve eiwitsector alle kansen, zodat ze op haar beurt onze economie kan versterken en we de voordelen van de eiwitshift maximaal kunnen plukken.
Het bedrijvennetwerk Next Food Chain brengt voor het eerst de economische impact van de alternatieve eiwitsector in Vlaanderen en Brussel in kaart. Die is aanzienlijk: meer dan 150 bedrijven richten zich deels of uitsluitend op alternatieve eiwitten zoals vlees- of melkvervangers, kweekvlees of peulvruchten, samen goed voor een bedrijfswaarde tussen de 1,4 tot 1,8 miljard euro. En dit is slechts het begin.
Onbekend maar niet onbemind
Om groot en sterk te worden, moet je genoeg eiwitten binnen krijgen. Die zijn geconcentreerd te vinden in dierlijke producten als vlees en vis. Maar nu de zware gevolgen voor milieu en klimaat steeds duidelijker worden, kijken consumenten en bedrijven meer en meer naar eiwitten uit andere bronnen, met name plantaardige, algen en wieren, en insecten. Hoeveel bedrijven precies inzetten op die eiwitshift, bleef lange tijd een blinde vlek.
Next Food Chain, het Vlaamse bedrijfsnetwerk rond plantaardige voeding ondersteund door BBL en ProVEG, vult deze leemte nu voor het eerst in. Geïnspireerd door de Nederlandse Protein Transition Map en met steun van de Green Deal “Eiwitshift op ons bord”, turfde NFC alle bedrijven actief in Vlaanderen en Brussel met een hoofdactiviteit in alternatieve eiwitproductie of -verwerking. Daar vinden we onder andere peulvruchten, kweekvlees en -vis, insecten, microalgen, microbiële eiwitten, veggieburgers en plantaardige melk terug. “Hybride” bedrijven, die ook conventionele dierlijke eiwitten verwerken, worden in beperktere mate meegerekend. Landbouw, HORECA en retail blijven buiten beschouwing.
Goed voor meer dan 2500 jobs
Vlaanderen en Brussel tellen 155 ondernemingen die actief zijn in de alternatieve eiwitsector, waarvan 60 zich volledig toeleggen op de productie van alternatieve eiwitten en 95 aan zowel plantaardige als dierlijke eiwitproductie doen. De ‘pure’ ondernemingen hebben een bedrijfswaarde van €1,3 miljard, rapporteren voor het boekjaar 2022 een winst na belastingen van €95 miljoen en voorzien 1893 voltijdse jobs. Met de bijdrage van de hybride ondernemingen beperkt doorgerekend, klimt het totaal naar een bedrijfswaarde van €1,4 tot €1,8 miljard, winst na belastingen tussen €100 en €123 miljoen euro en 2021 tot 2532 voltijdse jobs.
Vleessubstituten primeren
Meer dan een derde van de ondernemingen valt onder de productie van ‘afgewerkte vleessubstituten’, dat wil zeggen producten die beogen om vlees één op één te vervangen. Ook onbewerkte plantaardige producten zoals ‘peulvruchten’ en 'zuivelsubstituten' doen het goed. Het moge tot de verbeelding spreken, maar ‘kweekvlees’ blijft een nichesector.
Rooskleurige toekomst voor groene eiwitten
Het rapport voorspelt dat de sector tegen 2035 tussen de 6 en 15 keer groter kan worden. Het doet dit op basis van verschillende scenario’s, die uitgaan van verschillende niveaus van technologische innovatie, ondersteuning door de overheid en enthousiasme van consumenten. Afhankelijk van het scenario zou de bedrijfswaarde slingeren tussen de €9,5 en 22,2 miljard, de winst na belasting van €674 miljoen tot €1,8 miljard en zou de sector tussen de 13.500 en 38.000 personen tewerkstellen.
“De Vlaamse en Brusselse alternatieve eiwitsector is in volle ontwikkeling en heeft veel groeipotentieel,” zegt Karolien Byttebier, projectmedewerker voeding bij Bond Beter Leefmilieu. “De volgende regeringen hebben een duidelijke opgave: geef de alternatieve eiwitsector alle kansen, zodat ze op haar beurt onze economie kan versterken en we de voordelen van de eiwitshift maximaal kunnen plukken.”
