Deze week werden, al voor het negende jaar op rij, de ‘Thuis in de stad’-prijzen uitgereikt. De Vlaamse regering reikt die prijzen uit om steden te bekronen voor geslaagde stadsvernieuwingsprojecten. De hoofdprijs ging naar het Antwerpse park Spoor Noord. Een vervuild en vervallen rangeerstation werd omgetoverd in een aantrekkelijk park. Ook twee participatief gedragen stadsprojecten werden bekroond. In de categorie voor stadsprojecten waarbij luchtkwaliteit en geluid centraal staan werd er dit jaar geen prijs toegekend. Erik Grietens van Bond Beter Leefmilieu maakte dit jaar deel uit van de jury.
Park Spoor Noord werd bekroond als beste geïntegreerd stadproject. Dit nieuw aangelegde parkt zorgt voor een grotere leefbaarheid in de achterstelde stadsbuurten als Seefhoek en Dam en oefent tegelijk een aantrekkingskracht uit op de hele stad en zelfs daarbuiten. Dit park van 17 ha midden in een moeilijk gebied met grote sociale tegenstellingen, maakt dit project des te waardevoller. De realisatie van Park Spoor Noord is bovendien een voorbeeld van een sterk samenwerkingsverband tussen zeer verschillende partners, gebaseerd op een uitgebreid participatietraject. Het is daarmee een krachtig voorbeeld voor andere steden. En dat het ook werkt, bewijzen de duizenden bezoekers die er op zonnige dagen komen flaneren. Een coole plek zonder dresscode, aldus de jury.
De prijs voor het thema milieuvriendelijke stad werd door de jury expliciet niet toegekend. Hiervoor waren er slechts twee inzendingen, die op zich wel hun verdiensten hebben, maar geen van beide vernieuwend zijn, noch geïntegreerd zijn in een ruimer stadsbeleid (twee criteria van de wedstrijd). Tegelijk ontbrak het in de voorgestelde trajecten aan goede diagnoses op het niveau van de stad, van waaruit strategische keuzes gemaakt kunnen worden. Dat blijkt een algemeen probleem te zijn in onze steden: er worden goede ecologische maatregelen doorgevoerd, maar het zijn te veel ‘losse flodders’, te weinig structureel ingebed in het stedelijk beleid.
De prijs voor het participatief project wordt dit jaar gedeeld tussen ‘Global Fi esta’ in Mechelen en ‘Het zijn onze kaaien’ in Antwerpen. ‘Global Fi esta’ in Mechelen is g estart als een multicultureel wijkfe est voor en door bewoners, maar is inmiddels ook een hefboom gebleken naar zelforganisatie van de bewoners van de Mahatma Gandhiwijk. Vroeger werd deze buurt beschouwd als onveilig en te mijden, nu staat ze bekend als een wijk waar mensen graag wonen en zich ook betrokken voelen bij de buurt.
Het project ‘De Kaaien weer van ons’ in Antwerpen is een origineel en wervend participatietraject. Gestart vanuit het middenveld via een internetenquête, maakten bewoners duidelijk dat ze over de heraanleg van de kaaien willen meepraten. Dit project laat zien dat een actief communicatie- en participatietraject wérkt. Verschillende participatiemethodes werden in dit project ontwikkeld: gesprekstafels, expo’s, vakateliers, vragenpanels, culturele programma’s, publicaties, affiches, advertenties, canvassen, flyers, spots en niet in het minst de formulering van een stedelijk standpunt waarin de resultaten uit het participatietraject gestructureerd overgemaakt werden aan de ontwerpers van het masterplan voor de Scheldekaaien.