Zweten zonder impact

Mei Plasticvrij zit er bijna op. De bewustwordingscampagne met een simpel opzet: gedurende een maand ons gebruik van wegwerpplastic stevig verminderen. Bedrijven en individuen engageerden zich en lieten weten hoe ze zonder plastic gingen shoppen, de brooddoos opnieuw ontdekten of poetsproduct in bulk aankochten. Deed ook u mee?

Sport is een sleutel tot gedragsverandering

Misschien is mei ook wel de maand om een boompje op te zetten over de duurzaamheid van sport in Vlaanderen. Want de voorbije maand was ook de maand van de voorjaarsklassiekers. Wielrenners kwamen van heinde en verre om ‘Vlaanderens mooiste’ te fietsen. Duizenden supporters verzamelden om hun helden aan te moedigen, sommigen zelfs uren of dagen op voorhand, met kilo’s proviand. Na de doortocht doken er allerlei foto’s op van verontwaardigde buurtbewoners en passanten. Want er was alweer een massa zwerfvuil blijven liggen. Duizenden plastic flessen en allerlei promomateriaal. De UCI beboet elke renner die zijn bidon moedwillig in de natuur werpt, maar wat met de duizenden uitgelaten Flandriens? Wie draait daarvoor op? 

Misschien herinnert u zich ook nog de abnormaal hete 20km door Brussel van vorige lente. En dat niet alleen door die extreme hitte, maar ook door de commotie rond de 300.000 plastic flesjes van waterproducent SPA. Ook bij de afgelopen editie waren SPA en Isostar sponsor. En ondanks de oproep om alle flesjes netjes in de vuilbak te gooien, bleef er een kerkhof aan plastic liggen langs het parcours. Andermaal. Nochtans zijn er erg eenvoudige alternatieven om die dorstige lopers te bevredigen. Wat met kraantjeswater in herbruikbare bekers? Of waterballetjes in een eetbare plantaardige film die je zo in de mond gooit? 

De bevoorrading bestaat niet enkel uit drank, maar ook uit veel en snelle suikers zoals suikerwafels en peperkoek. Wat er is mis met rozijntjes, Belgische appels, peren (de perenoogst geraakt amper verkocht) of partjes appelsien? 

Ook de bewegwijzering die het lange parcours afbakent, komt vaak in de restafvalzak en dus verbrandingsoven terecht. 

Onder het motto ‘deelnemen is belangrijker dan winnen’ krijgt iedere deelnemer een medaille, alweer plastic, mee naar huis.

De Ecotrail van Brussel springt hier creatief mee om door medailles als flesopener te ontwerpen. Ook in Japan denken ze vooruit: de medailles voor de Olympische Spelen in Tokio worden gemaakt van gerecycleerde smartphones. 

En dan hebben we het nog niet gehad over de goodiebag. Een veelbelovende tas die uiteindelijk een teleurstellend hoopje folders, een badgekoord en enkele in plastic verpakte snacks blijken te zijn. Bij deelname aan een natuurloop heb je meer geluk: daar is de snack vervangen door een lokale bioappel. Dit laatste voorbeeld toont dat sport zó veel meer is dan bewegen. Sport kan mensen duurzaamheid  laten ‘beleven’ en een sleutel zijn tot effectieve gedragsverandering.

Nieuwe wet op til

De wereldwijde verontwaardiging rond de plasticsoep is gelukkig de Vlaamse regering ook niet ontgaan. Zo werd er een nieuwe wet aangenomen waarbij vanaf 1 januari 2020 drank niet meer aangeboden mag worden in eenmalige verpakkingen, tenzij deze voor 90% selectief ingezameld kunnen worden. Aangezien die laatste optie praktisch onhaalbaar is, zullen organisatoren snel uit hun pijp moeten komen. 

Voor verschillende duurzame start-ups is de nieuwe wetgeving een geschenk uit de hemel. Zo schieten bedrijfjes in herbruikbare verpakkingen als paddenstoelen uit de grond. Daarbij verdringt het leveren van herbruikbare bekers als een dienst het klassieke verkoopmodel. Ontzorging van de organisator staat centraal: leveren, wassen en ophalen, het is allemaal in het contract inbegrepen.

Ook vanuit het kamp van de organisatoren komen positieve signalen. Zo zet grote speler Golazo in op de verduurzaming van hun events door drank in herbruikbare bekers aan te bieden. En de bekerloze organisatie Sportevents spoort deelnemers aan om zelf hun eigen cup mee te brengen. 

Sportclubs hebben voorbeeldfunctie 

Dat duurzaamheid en sporten hand in hand gaan, toonde de vzw Ecolife al in 2014 aan via hun project ‘Ecosportief, sporten doe je spoorloos’. Enkele sportclubs gingen al met hun aanbevelingen van start. Zo strijdt een ecosportteam bestaande uit tien Halse sportclubs voor de verduurzaming van hun club via een app die fietsverplaatsingen stimuleert, want natuurlijk hebben ook de duizenden individuen die zich per auto naar een training of wedstrijd verplaatsen een enorme milieu-impact. Wie met de fiets naar een training en wedstrijd komt, betaalt minder lidgeld. Daarnaast speelt de app ook handig in op ‘gamification’. Iedereen kan elkaars duurzame inspanningen opvolgen, een ecologische versie van Strava. 

Het Halse voorbeeld toont dat sportclubs een voorbeeldfunctie hebben tegenover hun leden en een hefboom kunnen zijn voor de verduurzaming van hun sporttak. Jammer genoeg nemen ze die verantwoordelijkheid niet steeds op. Zo is de selectieve inzameling van PMD op vele sportclubs geen vanzelfsprekendheid, hoewel hun afval hoofdzakelijk uit petflessen en blikjes bestaat. Drinkfonteintjes zouden waterflesjes simpelweg onnodig maken, maar de installatie ervan blijkt een werk van lange adem. En net die adem hebben we meer dan nodig tijdens het sporten. 

Tientallen atleten vragen politici om actie

De afvalproblematiek die met onze passie, sport, gepaard gaat, kan niet langer worden genegeerd. Dus lanceren we hierbij een warme oproep aan de toekomstige ministers van Leefmilieu en Sport: werk samen, want sporten kan zoveel schoner en is bovendien de ideale wortel voor een duurzamer milieu. 

“Wij”, dat zijn niet alleen Charlotte en Wouter, maar ook bekende en minder bekende atleten die samen met ons deze tekst onderschrijven en mee pleitbezorger zijn van duurzaam sporten. 

Auteurs:

Charlotte Dewilde, projectmanager circulaire economie – Bond Beter Leefmilieu (en topsporter)

Wouter Florizoone, mobiliteits- en duurzaamheidsexpert – Transport & Mobility Leuven

Ondertekenaars

- Bart Swings (inline-skating en langebaanschaatsen) 

- Emmanuel Vanluchene (zwemmen)

- Fanny Lecluyse (zwemmen)

- Frans Claes (mountainbike)

- Hanne Claes (atletiek)

- Imana Truyers (atletiek en veldlopen)

- Isaac Kimeli (atletiek en veldlopen)

- Jan-Willem Verhaegen (paratriatlon)

- Jelle Geens (triatlon) 

- Jelle Wallays (wielrennen)

- Kevin Dotremont (atletiek)

- Louise Carton (atletiek en veldlopen)

- Pieterjan Vangerven (zwemmen)

- Veerle Dejaeghere (atletiek en veldlopen)

- Victor Campenaerts (wielrennen)

Circulaire businessmodellen

Meer over Circulaire businessmodellen