WWF heeft voor het eerst zijn ‘living planet index’ gepresenteerd: een maatstaf voor de biodiversiteit op onze planeet. In België krijgen we een gemengd beeld, maar in landbouwgebied gaat de biodiversiteit alarmerend snel achteruit.
Waarom biodiversiteit?
Het belang van biodiversiteit valt niet te onderschatten. Onze eigen leefkwaliteit, voedselproductie en economische ontwikkeling is er sterk mee verbonden. Biodiversiteit levert ecosysteemdiensten, denk aan de vruchtbaarheid van de bodem, een gezonde leefomgeving met zuivere lucht en drinkbaar water, voedsel, grondstoffen enzovoort.
Mondiaal is de trend ronduit negatief, één miljoen soorten zijn momenteel met uitsterven bedreigd. Soorten sterven sneller uit dan op gelijk welk moment in de recente geschiedenis.
Vogels in vrije val
In België is het verhaal genuanceerder. Bij ons is er een groot verschil tussen landschapstypes en diersoorten. Bepaalde insecten zoals krekels en libellen doen het goed. Bij amfibieën, reptielen en vlinders is het resultaat sterk soortafhankelijk. Verschillende vogelsoorten gaan dan weer pijlsnel achteruit.
De grootste achteruitgang in biodiversiteit is te merken in het landbouwlandschap. De vogelpopulaties daar daalden de laatste 28 jaar met 60%. De steeds verder doorgedreven industrialisering en intensivering van ons voedingssysteem eist een zware tol. Schadelijke effecten van intensieve landbouw zitten in overbemesting, verdroging, pesticidengebruik, monoculturen en het verdwijnen van kleine landschapselementen zoals hagen en waterpoelen.
Voedingsbeleid als deel van de oplossing
De vergroening van ons landbouwbeleid is op het vlak van biodiversiteit faliekant gebuisd. Decennialang stimuleerde de overheid de weg naar intensievere productie, boerderijen werden heuse ‘voedselfabrieken’.
Een omslag is nu nodig. Dat kan via twee sporen: in Vlaanderen staat een voedingsbeleid in de steigers. Dit kan het belang van biodiversiteit voor onze voedselproductie doorheen de hele keten in de verf zetten. Zo kunnen niet enkel producenten maar ook verwerkers en consumenten op hun verantwoordelijkheid worden gewezen.
Het tweede spoor is het landbouwbeleid zelf: dat moet landbouwers belonen naarmate die extra maatregelen nemen voor het ondersteunen van biodiversiteit. Dit kan door effectieve en doelgerichte ecoschema’s uit te werken en te promoten. Ook een goed idee: gediversifieerde hectarepremie, die toeneemt als een landbouwer meer biodiversiteitsmaatregelen neemt. Zo kunnen we de terugval stoppen en een sterke biodiversiteit garanderen voor de komende generaties. Zo’n beleid ondersteunt niet enkel de biodiversiteit, maar stelt ook de toekomst van onze landbouwers veilig, die dan een correcte vergoeding krijgen voor de genomen maatregelen.
