De update van het Vlaamse Energie- en Klimaatplan houdt vast aan de oudere doelstellingen voor hernieuwbare energie. (c) Leopictures via Pixabay

Vlaams energiebeleid saboteert klimaatdoelen

De update van het Vlaamse Energie- en Klimaatplan houdt vast aan de oudere doelstellingen voor hernieuwbare energie. (c) Leopictures via Pixabay

De EU verhoogde het streefcijfer niet alleen voor de reductie van broeikasgassen, maar ook voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie. Daarom is een update van de bestaande Nationale Energie- en Klimaatplannen nodig. In België zijn energie-efficiëntie en een groot deel van het beleid inzake hernieuwbare energie een gewestelijke bevoegdheid. De verhoogde ambitie moet dus ook volgen uit het Vlaamse deelplan. Het nu voorliggende ontwerp voldoet niet aan die opzet. 

In maart 2023 besloten het Europees Parlement en de Raad dat alle lidstaten samen zullen streven naar 42,5% hernieuwbare energie en 11,7% energie-efficiëntie, bovenop wat er nu al gepland is voor 2030. Het formele besluit moet nog worden genomen. Maar niemand trekt deze cijfers in twijfel. Een ambitieuzer energiebeleid is een hoeksteen om de klimaatdoelstelling van 55% minder broeikasgassen in 2030 te halen, én kan de energiefacturen gevoelig doen dalen.

Die noodzaak zien we niet vertaald in het Vlaamse Energie- en Klimaatplan, dat vasthoudt aan de oudere doelstellingen. Die worden pas eind juni 2024, in het definitieve plan, meegenomen.

Zonneplan zonder plan

De Vlaamse weigering om hogere doelstellingen na te streven is vooral opvallend voor zonne-energie. De Vlaamse Regering streeft met haar zonneplan 2025 naar een geïnstalleerd vermogen zonne-energie van 6,7 GW in 2030. Dit streefcijfer is in het ontwerp VEKP verhoogd naar 8,9 GW. Dit dankzij de voorspelde groei van jaarlijkse 500 MW wanneer we aan hetzelfde tempo verder doen, zonder bijkomende maatregelen. De verhoogde doelstelling ligt dus louter in het verlengde van het huidige installatietempo, dat vooral op het conto van de overtuigde burger en bedrijven te schrijven is. Daar kan de Vlaamse regering zich niet echt voor op de borst kloppen.

Voor daadkrachtig beleid moet de ambitie minstens dubbel zo hoog zijn, naar een jaarlijkse groei van 1 of zelf 1,5 GW. En dat kan perfect: volgens de Vlaamse Zonnekaart kunnen we vlot 57 GW energie opwekken als we alleen al de dakoppervlakten (huizen én collectieve zonnepaneelinstallaties op sporthallen, appartementen, …) met een optimale oriëntatie beleggen met panelen. Daarvoor moet deelname aan energiedelen en het energiegemeenschappen in de praktijk mogelijk zijn voor iedereen.

Aan zo’n ambitieus zonneplan zullen we zelfs stevig verdienen: uit de laatste scenario's van het onderzoekscentrum EnergyVille blijkt dat ons land vanaf 25 GW geïnstalleerde zonne-energie tegen 2030 heel wat kosten bespaart. Als Vlaanderen zijn aandeel voor zijn rekening neemt, betekent dat dus een fair share van zeker 13 GW.

Energie-efficiëntie

België is een van de Europese lidstaten met het zwakste beleid inzake energie-efficiëntie. Ons totale energieverbruik daalt niet De EU Commissie gaf ons land het label “lage ambitie”, omdat we niet bijdragen aan de Europese doelen. Dit soort freeriding zou door de herziene richtlijn verhinderd worden, zodat elk lidstaat zijn eerlijke aandeel van de Europese inspanningen doet.

Hoewel energie-efficiëntie een regionale bevoegdheid is, brengt het Vlaamse ontwerpplan geen hogere ambitie, enkel een update van de geraamde energiebesparing. De hete aardappel wordt doorgeschoven naar het nationale niveau, Zonder een eerlijk Vlaams engagement zal België haar energiedoelstellingen niet halen. Dat getuigt niet enkel van weinig verantwoordelijkheidszin, maar is ook een gemiste kans om iets te doen aan die hoge energiefacturen.

Ontdek onze +200 voorstellen voor een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid

Klimaatbeleid

Meer over Klimaatbeleid