De schokkende beelden en de zware menselijke tol van de overstromingen in Wallonië, Limburg en Duitsland laten niemand onberoerd. Woonstraten die veranderen in kolkende rivieren, voorbijdrijvende auto’s, straten vol puin eens het water daalt. Het is ongezien in België. Hoe kunnen we deze ellende in de toekomst vermijden?
Hulpverlening komt eerst
In de eerste plaats willen we ons medeleven betuigen aan de familie en vrienden van de slachtoffers. We hopen dat er niet nog meer slachtoffers vallen en dat iedereen snel in veiligheid wordt gebracht. Mensen die hebben en houden zijn kwijtgeraakt, moeten zo snel mogelijk geholpen worden. Er is nu vooral nood aan solidariteit. Wie z’n steentje wil bijdragen als vrijwilliger, kan zich registreren bij de lokale besturen, onder andere hier. Of via het SOS-platform 14/7.
Daarna moet snel duidelijkheid komen over hoe de enorme schade vergoed wordt. De getroffen burgers mogen ook niet aan hun lot overgelaten worden eens het water en de media wegtrekken.
Nietsdoen zal ons met torenhoge kosten opzadelen, en erger nog: veel menselijke miserie.
Klimaateffect
Klimaatwetenschappers zijn het erover eens: deze overstromingen zijn een gevolg van de opwarming van de aarde. Die zorgt voor meer weersextremen: lange periodes van droogte, korte pieken van zeer hevige neerslag. Wetenschappers zijn het er ook over eens dat dit vaker zal voorkomen, in de nabije toekomst. We hebben de thermostaat van de planeet ontregeld. Erkennen dat die klimaatverandering een feit is, is de eerste stap.
Er naar handelen is de tweede stap. Dat vraagt een doortastend beleid dat inzet op minder fossiele brandstoffen en meer hernieuwbare energie. Alleen met forse klimaatinspanningen kunnen we dit soort problemen ten gronde aanpakken. Europa wijst met de Green Deal en Fit for 55 alvast de juiste richting aan.
De schade van het noodweer toont aan dat we bij klimaatbeleid niet enkel mogen kijken naar de investeringskosten die nodig zijn om naar een klimaatneutrale maatschappij te gaan, maar dat we ook de keerzijde van de medaille niet mogen vergeten. Nietsdoen zal ons met torenhoge kosten opzadelen, en erger nog: veel menselijke miserie.
Veerkrachtig landschap
Het minste wat je kan zeggen is dat we erg slecht voorbereid zijn op dit soort van piekneerslag. In het verleden werd te veel gebouwd in valleigebieden, door overmatige verharding stroomt dat overtollig water te snel naar beken en rivieren, die de toevloed niet meer kunnen slikken.
We hebben geen andere keuze dan ons landschap aan te passen aan het opwarmende klimaat. Door van natuurgebieden weer een natuurlijke spons te maken, waar overtollig regenwater langere tijd kan worden vastgehouden. Door de valleien van beken en rivieren te herstellen en zo meer ruimte te geven aan water. Zo kunnen we waterbuffers creëren die de grootste waterellende kunnen voorkomen. Met haar Blue Deal wijst minister Demir alvast de juiste weg.
En ook onze ruimtelijke ordening moet anders en beter. De betonshift van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen is meer nodig dan ooit. Bouwen op de juiste plaatsen, slecht gelegen bouwzones teruggeven aan de natuur, grootschalig inzetten op ontharding ook. Het zal forse inspanningen en lastige discussies vergen, maar hopelijk geraakt die bouwshift weer op de rails. De voorbije dagen en uren hebben pijnlijk duidelijk gemaakt wat er op het spel staat.
