Foto Next Generation Photo

Over de eerste maatregel van het klimaatplan praten we al tien jaar. Gaat het nu echt gebeuren?

Foto Next Generation Photo

De eerste maatregel in het Vlaams klimaatplan: werk maken van een betere ruimtelijke ordening. Door in te zetten op wonen in de stads- en dorpscentra moet het autoverkeer dalen en de koolstofvoorraden in de bodem en bomen van de open ruimte bewaard blijven. Het is de bedoeling dat minstens de helft van de bevolking op een plek woont die goed bereikbaar is met het openbaar vervoer en waar winkels of andere diensten te voet of met de fiets bereikbaar zijn. 

Ruimtelijke spitsprojecten

Werk maken van een andere ruimtelijke ordening is noodzakelijk om op termijn tot klimaatneutrale steden en gemeenten te komen. De vele lintbebouwing en verspreide verkavelingen maken ons afhankelijk van de eigen auto om op het werk te geraken of kinderen naar school te brengen. Het openbaar vervoer is niet rendabel omdat we zo verspreid wonen, met lege bussen tot gevolg. Het overaanbod aan vrijstaande villa’s in verkavelingen leidt bovendien tot stevige energieverspilling: een rijhuis kan veel zuiniger en goedkoper verwarmd worden dan een alleenstaande woning. Zo zijn verkeer en gebouwenverwarming samen verantwoordelijk voor 60 procent van de broeikasgassen die we uitstoten in de non-ETS.

Dichter bij elkaar wonen is daarom een belangrijke sleutel is om de klimaatuitdaging aan te pakken. Minder open ruimte verkavelen dus en sterker inzetten op bouwen en wonen in de stads- en dorpscentra. Dat inzicht is niet nieuw. Toch wil het maar niet lukken om het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen goedgekeurd te krijgen, er wordt ondertussen al bijna tien jaar aan gewerkt. Het klimaatplan stelt nu een duidelijk timing voorop om ervoor te zorgen dat Vlaanderen in 2021 beschikt over een eerste goedgekeurd Beleidsplan Ruimte. Voor de uitvoering mikt het op ‘ruimtelijke spitsprojecten’, waar gemeentebesturen, projectontwikkelaars en middenveldverenigingen samen werk maken van klimaatneutrale woonwijken. 

Open ruimte en bossen voor koolstofopslag

Tegelijk wil de regering werk maken van het bewaren en uitbreiden van natuur en bos. Natuur- en bosgebieden zorgen voor opslag van koolstof in de bodem en in vegetatie. Zoals ook al in het regeerakkoord is aangekondigd, moeten er 10.000 ha extra bossen komen en komen 20.000 ha natuur onder effectief natuurbeheer, wat zal zorgen voor een verhoogde koolstofopslag. Om dezelfde reden wordt in beek- en riviervalleien meer ruimte gemaakt voor water. Tegelijk wil de overheid ontbossingen tegengaan en het scheuren van graslanden in akkers afremmen. 

Verder wordt nagegaan of een Vlaamse koolstofmarkt een nuttig financieringsinstrument kan zijn. Bedoeling is dat particulieren of bedrijven die hun klimaatimpact willen compenseren door het planten van bomen of door natuurbeheer, terecht kunnen op een virtuele markt die vraag en aanbod met elkaar matcht. Vandaag bestaat dat systeem al voor het compenseren van de klimaatimpact van vliegtuigreizen, maar het gaat meestal om buitenlandse projecten waarvan het resultaat niet altijd even duidelijk is. Met een Vlaamse koolstofmarkt zouden zulke projecten ook in eigen land kunnen uitgevoerd worden. 

Bouwshift

Meer over Bouwshift