Nieuwe planschaderegeling beloont speculanten

Als de overheid een bouwgrond omzet naar landbouw- of natuurgebied, moet ze daarvoor een schadevergoeding betalen, de zogenaamde planschade. De Vlaamse regering wil die optrekken van 80% van de waardevermindering, berekend op de aankoopprijs, tot 100% van de geschatte actuele verkoopprijs. Zo wil de regering de betonstop verteerbaar maken. Een billijke vergoeding voor eigenaars is nodig, maar door 100% van de marktwaarde te betalen, worden speculanten beloond. 

Betonstop levert veel geld op

De bevolking in Vlaanderen groeit. Daarom moeten er extra woningen gebouwd worden. Verspreid over Vlaanderen ligt 50.000 hectare bouwgrond waarop momenteel nog niet gebouwd is. Veel van die bouwgronden zijn slecht gelegen: ver weg van openbaar vervoer, winkels en scholen. Hierdoor zijn ze enkel bereikbaar met de auto. 

Om te voorkomen dat Vlaanderen volledig volgebouwd wordt, zet het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen in op een betonstop en kernversterking: bouwen kan enkel nog in de stads- en dorpscentra. De bestaande ruimte in die kernen wordt efficiënter benut, door leegstaande gebouwen te hergebruiken, wijken te verdichten of nieuwe activiteiten te verweven in woongebieden. En dat vooral dicht bij het openbaar vervoersnetwerk, zodat de auto een waardig alternatief krijgt. Om het beleidsplan verder waar te maken, moeten slecht gelegen bouwgronden geschrapt worden. 

Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege stelt in de pers dat een betonstop veel geld kan opbrengen. Volgens een (nog niet gepubliceerd) onderzoek moet de Vlaamse overheid 5 miljard euro planschadevergoedingen betalen, indien 22.500 hectare slecht gelegen bouwgrond wordt omgevormd naar landbouw, natuur of bos. Maar tegelijk kan de overheid veel geld besparen op onder andere het aanleggen en onderhouden van wegen en riolering, veel meer dan ze moet betalen aan schadevergoedingen. Volgens de minister is de betonstop uiteindelijk 12 miljard euro goedkoper dan niets doen.

Aangepaste planschade

Om de betonstop verteerbaar te maken, was een aanpassing van de planschaderegeling nodig. Tot nu toe krijgen eigenaars 80% van hun aankoopprijs terugbetaald, geïndexeerd naar de prijzen van vandaag. Dat wil dus zeggen dat je als eigenaar 20% verlies doet. Bovendien verloopt de procedure via de rechtbank, waardoor je als eigenaar ook nog een advocaat moet betalen. Dat is onrechtvaardig voor burgers die ter goeder trouw een dure grond kochten. 

In de nieuwe regeling wordt de schadevergoeding een administratieve procedure, waardoor een advocaat niet meer nodig is. De vergoeding zelf wil de regering optrekken tot 100%. Toch is dat niet 100% van de geïndexeerde aankoopprijs - wat billijk zou zijn - maar wel tot 100% van de huidige marktwaarde. Heel wat vastgoedbedrijven of ontwikkelaars kochten in het verleden goedkoop gronden op, die na lobbywerk bouwzone werden. Door 100% van de marktwaarde te betalen, mogen die speculanten straks langs de kassa passeren. Dat is onrechtvaardig. 

De cruciale vraag blijft waar het extra geld vandaan moet komen om de hogere planschadevergoedingen te kunnen betalen. Dat blijft geheel onduidelijk. 

Bouwshift

Meer over Bouwshift