Donderdag 9 december starten de pleitzittingen bij de Raad van Vergunningsbetwistingen in de beroepsprocedure over de vergunning van de ISVAG-afvalverbrandingsoven in Wilrijk. De uiteindelijk beslissing wordt eind dit jaar, begin volgend jaar verwacht. BBL is van mening dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen de vergunning moet vernietigen. We dienden daartoe eind 2018 bezwaar in. Alle argumenten staan nog steeds als een huis. En nu komt de stikstofproblematiek daar ook nog eens bovenop.
Wat voorafging
Eindelijk is het zover: dan weten we of de beslissing van de vergunning voor ISVAG vernietigd wordt. Het is een einde aan een lang parcours vol accidents de parcours.
Op 25 maart 2020 gaf het VEKA (Vlaams Energie-en Klimaat Agentschap) een negatief advies op basis van een te beperkt energetisch rendement van de oven. Het VEKA verdedigde deze beslissing ook tijdens een vergadering met het GOVC (Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie) begin mei 2020. Bizar genoeg veranderde VEKA haar advies plots van negatief naar gunstig op 22 mei 2020. Op 31 juli kreeg ISVAG door minister Demir toch haar vergunning, waarop verschillende partijen in beroep gingen. De zaak zal de komende weken haar finaal beslag krijgen. Wat zijn de drie belangrijkste bezwaren?
ISVAG is op dit moment niet klaar om zich in te schakelen in een klimaatneutrale en circulaire economie.
Bezwaar 1: te veel afvalverbranding
ISVAG vraagt in haar omgevingsvergunning een capaciteit van 190.000 ton afvalverbranding per jaar. Dat is meer dan haar huidige capaciteit. Het is ook absoluut niet in lijn met de doelstellingen rond klimaatneutraliteit en een circulaire economie. Tegen 2030 moet, volgens het Vlaams Energie-en Klimaatplan, 25% minder afval verbrand worden. Als er zoveel capaciteit bijkomt, welke verbrandingsovens zullen dan sluiten? Geen enkele, zo blijkt. Recent werden nog een aantal verbrandingsovens (her)vergund. Denk aan Bionerga in Beringen, Belgian Eco Energy in Gent en houtafvalverbranding Indaver in de Antwerpse haven.
ISVAG beroept zich op de “grote” bevolkingstoename in regio Antwerpen. Ze denkt aan 621.253 inwoners voor Antwerpen in 2030 en 704.041 inwoners in 2040. Kijken we naar de laatste bevolkingsprognoses (11 mei 2021) dan zien we 542.776 inwoners in 2030 en 555.315 inwoners in 2040. Een verschil van bijna 150.000 inwoners. Aan 197 kg afval/inwoner komt dit neer op een overraming van 30.000 ton. De bijkomende capaciteit is dan ook helemaal niet nodig.
Bezwaar 2: geen klimaatneutraliteit
Vlaanderen wilt dat al haar verbrandingsovens een zo hoog mogelijk energetisch rendement hebben. Ze moet dus kiezen voor hoogwaardige warmtevalorisatie (hergebruik van warmte). Doet ze dat? Niet echt. ISVAG zou warmte ‘aan bedrijven en huishoudens’ leveren via een warmtenet van relatieve lage temperatuur, met een energierendement rond de 40 procent. En dat terwijl de BREF (Best Available Techniques (BAT) Reference Document) voor afvalverbranding een energierendement van 80 tot 90% naar voor schuift.
Daarnaast kiest ISVAG niet voor CCS (carbon capture and storage) en heeft het geen enkel plan om klimaatneutraal te worden. Ondermeer door de hoge kostprijs (80 euro per ton afval) en de daarmee gepaarde prijsstijging (50% extra) voor de gemeenten die betalen voor de verwerking van dit afval. Ze vernoemt bovendien ‘het gebrek aan afzetmarkten’ en “we kunnen het niet stockeren” als argumenten tegen deze technologie. Hoe kunnen we anno 2021 nog industriële inrichtingen vergunnen als ze geen blijk tonen van klimaatneutraliteit in 2050?
Bezwaar 3: de foute locatie
Ook de locatie speelt een belangrijke rol. Uit de RFI-studie van de stad Antwerpen, begeleid door VITO, over de alternatieven voor afvalverbranding blijkt dat ISVAG er niet positief uitkomt. Andere locaties voor afvalverbranding zijn goedkoper en milieuvriendelijker en gelokaliseerd in de haven. Bij de bedrijven die voorstellen om het restafval daar te verwerken, zitten ook kandidaten die veel hogere energierendementen kunnen halen en hun warmte kunnen afstaan aan de vele industriële bedrijven in de buurt. Kortom ISVAG komt op de foute plaats.
Geduldig afwachten
ISVAG is op dit moment niet klaar om zich in te schakelen in een klimaatneutrale en circulaire economie. Gelet op bovenstaande argumenten is het voor Bond Beter Leefmilieu duidelijk dat de verbrandingsoven er niet kan komen. Daarnaast, gezien de recente ontwikkelingen rond gascentrale in Vilvoorde en TotalEnergies, zal nu ook de stikstofuitstoot van ISVAG een rol spelen. Volgens de MER zal ISVAG zo’n 76 ton NOx uitstoten. Van een passende beoordeling is in de MER geen sprake, terwijl in de buurt van ISVAG wel een speciale beschermingszones, een VEN-gebied en 2 erkende natuurreservaten voorkomen.
Voor BBL is het duidelijk: al deze elementen zorgen ervoor dat de vergunning van ISVAG nooit mocht toegekend worden. We roepen de Raad voor Vergunningsbetwistingen dan ook op om de beslissing voor de vergunning te vernietigen.
