Foto Worak

Mestbeleid loopt vast

Foto Worak

Onze waterlopen blijven te veel mest slikken, met nefaste gevolgen voor het waterleven en drinkwaterproductie. “De waterkwaliteit in landbouwgebied verbetert sinds 2013 niet meer voor nitraat. Voor fosfaat is er geen verbetering meer sinds 2010”, zo luidt het deze week verschenen rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij over de waterkwaliteit in landbouwgebied. “Alhoewel het mestbeleid van de overheid jaarlijks miljoenen euro’s kost, is er de laatste jaren amper vooruitgang geboekt in de kwaliteit van ons oppervlaktewater,” zeggen Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu en de West-Vlaamse Milieufederatie in een gezamenlijke reactie.

Oplossing ligt voor de hand

Bron van het probleem: de industriële veeteelt produceert veel meer mest dan de Vlaamse akkers aankunnen. Willen we meer vooruitgang boeken, dan dringt een knip op de veestapel zich op. Als Vlaanderen zou kiezen voor een afbouwscenario van industriële en grondloze veehouderij, komen veestapel en milieu weer in evenwicht.

21% meetpunten overschrijden de norm

Voor het vierde jaar op rij lukt het niet om het aantal MAP-meetpunten die de nitraatnorm overschrijden te doen dalen. Het voorbije jaar steeg het aantal meetpunten met overschrijding van de drempelwaarde zelfs van 20 naar 21%. Dat is mijlenver van de doelstelling van 5% die Vlaanderen zichzelf tegen 2018 oplegde. Niemand gelooft nog dat de Europese verplichtingen in het kader van de Nitraatrichtlijn gehaald zullen worden. Ook de Europese Commissie niet, die nerveus over de rug van de minister toekijkt.

Mestactieplannen keren het tij niet

In de jaren ‘90 was de toestand zo dramatisch dat zogeheten mestactieplannen werden ingevoerd. Dat beleid én de inspanningen die boeren geleverd hebben om zorgvuldiger te bemesten, hebben zeker effect gehad. Maar sinds 2013 lijkt het laaghangend fruit geplukt te zijn en blijven de échte uitdagingen zonder oplossing. Er is geen vooruitgang meer. Het IJzerbekken kent zelfs een forse achteruitgang.

Industriële veeteelt en intensieve groenteteelt

Het probleem dat iedereen ziet, maar niemand wil aanpakken is de omvang van onze veestapel. Niet toevallig zijn de drie regio’s waar de waterkwaliteit het slechtst is (het Leie- Maas-, en IJzerbekken), gekend om hun grote aantallen varkens, koeien en kippen. Maar ook de industriële groenteteelt gaat niet vrijuit: de intensieve aanpak leidt daar dikwijls tot overbemesting. De probleemregio’s zijn vandaag verantwoordelijk voor het slecht rapport van het vijfde mestactieplan. De aanmaning uit Europa zal echter wegen op álle landbouwers in Vlaanderen.  

Van industriële veeteelt naar veehouderij op maat van Vlaanderen

Zowel landbouwers als het milieu lijden onder de doorgedreven industrialisering van de veeteelt die exportgedreven voor de wereldmarkt produceert. Het is tijd voor een evenwichtiger model, waarin lokale productie en kwaliteit centraal staan. De overheid kan zo’n omslag sturen. Het zou de landbouwers, de volksgezondheid en het leefmilieu ten goede komen. Een gestage afbouw van de veestapel lijkt daarin onontbeerlijk, maar blijft nog steeds een politiek taboe. Hoeveel dieper moet het mestbeleid zich nog vastrijden om dat taboe te doorprikken?

Landbouw Natuurpunt West-Vlaamse Milieufederatie

Meer over Landbouw