Hoever staan België, Duitsland, Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk in het verduurzamen van de luchtvaart? CE Delft maakte de balans op, met een helder oordeel: we zijn het land met het zwakste beleid. Dat steekt, maar er is ook een positieve kant. De studie vormt namelijk een goudmijn vol slimme maatregelen die we van onze buurlanden kunnen overnemen.
De luchtvaart staat voor gigantische klimaatuitdagingen. Dat vraagt om grote stappen op Europees en internationaal niveau. Nationale beleidsmakers kunnen zich hierachter verschuilen óf hun land als voortrekker op de kaart zetten. Door meer ambitie te tonen, brengen ze meteen ook vaart in de vaak tergend trage discussies op hogere niveaus. CE Delft lijst drie groepen effectieve maatregelen op die de klimaatimpact van luchtvaart op korte termijn kunnen verminderen: capaciteitsbeperkingen, vliegbelastingen en het begrenzen van de totale CO2-emissies. Drie vakken waarover we eens op les moeten bij onze buurlanden.
Ongebreidelde groei: een verouderd idee
De eerste logische stap om de gezondheidsimpact op omwonenden te verlichten en de klimaatuitdagingen haalbaar te maken: een stop op de ongebreidelde groei van de luchthavens. Nu al torent België ver boven onze buurlanden uit als je de hoeveelheid overgevlogen vracht per inwoner bekijkt. Ook voor het totaal aantal buitenlandse vluchten per inwoner staan we bovenaan de lijst, enkel Nederland biedt daar nog meer. Het relatieve aantal vluchten per inwoner is nochtans een goede maatstaf om nadelen (lawaai, uitstoot) en voordelen (bereikbaarheid) af te wegen.
Wat we kunnen leren van onze buurlanden?
Nederland wilt het huidige maximum vliegbewegingen voor Schiphol (500.000 per jaar) tijdelijk verminderen naar 440.000, in Frankrijk is er binnen de klimaatwet een verbod op de bouw of uitbreiding van luchthavens en Duitsland voerde een ban in op nachtvluchten in de grote luchthavens.
Belgische vliegtaks is gênant laag
CE Delft bevestigt nog eens wat we al eerder stelden: aan de huidige prijzen (€2-10) heeft de Belgische tickettaks geen impact. De tarieven van onze buurlanden maken volgens de onderzoekers wél een verschil. Niet verwonderlijk, want ze liggen minstens dubbel zo hoog.
Nederland verhoogde de vliegtaks tot €26 en in Duitsland betaal je afhankelijk van de afstand tot €59. In Frankrijk is er de solidariteitstaks van maximum €63, deze ligt - terecht - veel hoger als je in eerste klas vliegt. Het VK spant de kroon, daar kost de vliegtaks vanaf april zelfs tot 601 pond. Ook het VK zorgt voor een sterk prijsverschil naargelang hoe luxueus je vliegt, met het hoogste tarief voor privéjetpassagiers. Voor plezierreisjes met een privéjets heffen zij bovendien ook al accijnzen op kerosine.
Belangrijk hierbij is dat een vliegtaks sowieso al progressief is, aangezien vliegen hoofdzakelijk een luxeconsumptie is. De taks laten toenemen naargelang het aantal vluchten en de afstand, via een frequent flyer taks, zorgt voor een extra sociale toets.
Gegarandeerd succes
Nederland heeft - in tegenstelling tot België - duidelijke reductiedoelstellingen voor de luchtvaart via het Akkoord Duurzame Luchtvaart. Gesterkt door een juridisch bindend CO2-plafond willen ze tegen 2030 zo terug op het emissieniveau van 2005 komen, een halvering van de emissies tegen 2050 en een klimaatneutrale luchtvaart vanaf 2070 bereiken. Ook het VK werkt met een nationaal CO2-budget, waar luchtvaart vanaf 2035 in opgenomen zal worden.
Wakker worden
Schiet België wakker door die doortastende aanpak in onze buurlanden? Of sussen we ons nog even in slaap met onrealistische groeiscenario’s en Captain Jack sprookjes?
Met een toekomstgerichte hervergunning van Brussels Airport, de sluiting van de verlieslatende regionale luchthavens, een sociaal rechtvaardige frequent flyer taks en een lange termijnklimaatvisie voor de Belgische luchtvaart, zou ons land in de CE Delft vergelijking al een stuk beter scoren.
