Als antwoord op de snel stijgende energieprijzen werd de afgelopen maanden gesleuteld aan de energiefactuur. Maar er is meer nodig dan enkel een bijstelling: in haar huidige vorm staat de stroomfactuur hernieuwbare energie, energiebesparing en elektrificatie van verwarming en transport in de weg. 85 organisaties, besturen, bedrijven en kennisinstellingen roepen de Vlaamse en federale regeringen op om dringend werk te maken van een duurzame hervorming van de energiefactuur die de juiste investeringen stimuleert.
Warmtepomp te duur door heffingen
De vele heffingen, die in de elektriciteitsrekening zitten, maken elektriciteit kunstmatig duur. Tegelijkertijd worden de hoge milieukosten van fossiele brandstoffen niet doorgerekend. Resultaat: de Belgische verhouding tussen de elektriciteitsprijs en de aardgasprijs voor huishoudens is de hoogste van alle lidstaten van de Europese Unie. Gevolg: als consument word je helemaal niet aangemoedigd om te investeren in duurzame oplossingen zoals warmtepompen.
Wel integendeel, met de huidige tariefstructuren betaal je ongeveer de helft meer om een woning te verwarmen met een warmtepomp dan wanneer je dat doet met een aardgasketel. Het verschil is te wijten aan de vele toeslagen die in de elektriciteitsfactuur vervat zitten. Zonder die toeslagen zou een warmtepomp goedkoper zijn.
Nochtans is elektrificatie, voor verwarming via efficiënte warmtepompen en voor transport via elektrische wagens, absoluut cruciaal om onze samenleving snel volledig klimaatneutraal en uitstootvrij te maken.
3 principes
Wat moet er dan gebeuren? De coalitie dat de Vlaamse en federale overheid nauw samenwerken om de energiefactuur structureel te hervormen. Van een veredelde belastingbrief naar een hefboom voor meer energiebesparing en hernieuwbare elektriciteit.
Een duurzame en rechtvaardige energiefactuur moet aan drie leidende principes voldoen:
- Wie minder verbruikt moet minder betalen, om zo een zuinig gebruik van energie te stimuleren.
- Wie kiest voor milieuvriendelijke energie moet minder betalen, om de kosten van klimaatverandering en milieuvervuiling mee te tellen, en tegelijk investeringen in hernieuwbare energie aan te moedigen.
- Wie het elektriciteitsnet optimaal gebruikt moet minder betalen, zo stimuleren we het gebruik van energie buiten de piekmomenten.
De hervorming kan op verschillende manieren doorgevoerd worden: door de heffingen op elektriciteit te verschuiven naar stookolie en aardgas; via een klimaattaksshift of door de heffingen over te hevelen naar de algemene middelen.
Welke optie ook gekozen wordt, de ondertekenaars vragen dat de hervorming een zo laag mogelijke impact heeft op de hoogte van de uiteindelijke energiefactuur, dat ze voldoende oog heeft voor de kwetsbare energieverbruiker en dat ze garandeert dat voldoende middelen worden ingezameld voor de financiering van de energietransitie.